Βρυξέλλες, 8 Ιουνίου 2019
1. Φορολογική Kατοικία (ΦΚ) – Φορολογικός Κάτοικος μιας χώρας
- Μόνιμη κατοικία
- Συνήθης διαμονή (183 ημέρες/έτος)
- Κέντρο ζωτικών συμφερόντων
- Προσωπικοί οικονομικοί και κοινωνικοί δεσμοί
Οι υπάλληλοι των θεσμικών Οργάνων της ΕΕ διατηρούν τη φορολογική κατοικία (ΦΚ) που είχαν ακριβώς ΠΡΙΝ την πρόσληψη τους όποια και αν ήταν αυτή.
Αυτό σημαίνει ότι Έλληνες υπάλληλοι της ΕΕ που προσελήφθησαν στην Ελλάδα παραμένουν στην τοπική ΔΟΥ τους και ΔΕΝ μεταφέρονται στη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού.
Σε περίπτωση που ΦΚ δεν ήταν η Ελλάδα αλλά άλλη χώρα, η οποία στη συνέχεια έπαψε να είναι (π.χ. Έλληνας που δούλευε στη Γαλλία στον ιδιωτικό τομέα και ήταν φορολογικός κάτοικος Γαλλίας και κατόπιν προσελήφθη στις Βρυξέλλες σε όργανο της ΕΕ) πρέπει να προβούν σε ενέργειες τόσο με τις αρμόδιες υπηρεσίες των Οργάνων (δηλαδή την υπηρεσία που καθορίζει τη ΦΚ: συνήθως πρόκειται για τη διεύθυνση προσωπικού ή το PMO) όσο και με των εμπλεκομένων εθνικών φορολογικών αρχών, για την αλλαγή της ΦΚ τους, εφόσον συντρέχουν οι λόγοι και οι προϋποθέσεις. Αυτό θα έχει μεγαλύτερη σημασία στο προσεχές μέλλον με την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας για το Παγκόσμιο Εισόδημα σε συνάρτηση με την ΦΚ.
Σε σχέση με το Παγκόσμιο Εισόδημα πρέπει να τονιστεί ότι ο υπόχρεος πρέπει να έχει ΜΟΝΟ ΜΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ, ασχέτως εάν υποχρεούται να υποβάλλει φορολογική δήλωση σε περισσότερες από μια χώρες. Για παράδειγμα, φορολογικός κάτοικος Ελλάδος πρέπει να υποβάλλει δήλωση και στο Βέλγιο, εάν έχει εισοδήματα στο Βέλγιο από τόκους καταθέσεων που υπερβαίνουν το αφορολόγητο όριο των 1800 Ευρώ ετησίως που ισχύει στο Βέλγιο.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αν ένα φυσικό πρόσωπο είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας (π.χ. αλλοδαπός επενδυτής ή και οποιοσδήποτε Έλληνας που είναι φορολογικός κάτοικος άλλης χώρας) και λάβει ΑΦΜ από τοπική ΔΟΥ και όχι από τη ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού, τότε θεωρείται επί της αρχής φορολογικός κάτοικος Ελλάδος και πρέπει να ακολουθήσει τη διαδικασία αλλαγής φορολογικής Κατοικίας (ΠΟΛ 1201/2017) προκειμένου να μην φορολογείται (και) στην Ελλάδα για το Παγκόσμιο εισόδημά του!
2. Υπόχρεοι δήλωσης στην Ελλάδα
Φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος
Άνω των 18 ετών με πραγματικό/τεκμαρτό εισόδημα, έναρξη επιτηδεύματος κ.λπ., ακόμη και εάν είναι προστατευόμενα μέλη.
Φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού (με ΑΦΜ στην ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού) Μόνο εάν έχουν ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ στην Ελλάδα (π.χ. τόκους καταθέσεων).
3. Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας (ΣΑΔΦ)
Έχει υπογραφεί τέτοια σύμβαση μεταξύ Ελλάδος και Βελγίου.
→ Εισόδημα που αποκτά φορολογικός κάτοικος μιας χώρας από «περιουσία» που υπάρχει σε άλλη χώρα φορολογείται ΚΑΙ στις ΔΥΟ χώρες αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο και συντελεστή. Φορολογείται πρώτα στην πηγή (Π) και δευτερογενώς (Δ) στην άλλη χώρα, όπου θα πρέπει επίσης να δηλωθεί. Εάν ο φόρος Π=Δ τότε δεν οφείλεται διαφορά. Εάν Π<Δ τότε το εισόδημα φορολογείται με το συντελεστή της Δ χώρας αλλά ο φορολογούμενος συμψηφίζει το φόρο που πληρώνει στην Π για το ίδιο εισόδημα.
Σε περίπτωση που φορολογικός κάτοικος Ελλάδος (αυτή είναι η κατάσταση των περισσοτέρων υπαλλήλων των Οργάνων της ΕΕ) αποκτά εισόδημα στην αλλοδαπή, για το οποίο έχει φορολογηθεί στην αλλοδαπή, προκειμένου να τύχει της μείωσης του φόρου εισοδήματος της παραγράφου 1 άρθρο 9 του ν. 4172/2013 πρέπει να υποβάλει τα δικαιολογητικά της ΠΟΛ 1026/2014.
Γενικώς ισχύουν για φορολογικό κάτοικο Ελλάδος με εισοδήματα στην αλλοδαπή ισχύουν τα εξής:
- Ελέγχουμε τη ΣΑΔΦ με το αντισυμβαλλόμενο κράτος, εάν υπάρχει
- Περιπτώσεις φορολόγησης εισoδήματος από την αλλοδαπή
Α. Φορολόγηση και στα 2 κράτη
Β. Φορολόγηση μόνο στο κράτος κατοικίας (εν προκειμένω Ελλάδα)
Γ. Φορολόγηση μόνο στο κράτος που προκύπτει το εισόδημα
4. Αλλαγή Φορολογικής Κατοικίας – ΔΟΥ Κατοίκων εξωτερικού
Για αλλαγή ΦΚ (σε ΔΟΥ Κατοίκων εξωτερικού) ισχύει η διαδικασία και τα δικαιολογητικά που περιγράφονται στην ΠΟΛ 1201/2017 (εύκολα εντοπίζεται με αναζήτηση στο Διαδίκτυο).
5. Κοινές δηλώσεις φυσικών προσώπων με χωριστή φορολογική κατοικία
Η ΠΟΛ 1201/2017 (ανωτέρω) ενσωματώνει και τις αποφάσεις του Σ.τ.Ε 1445/2016 και 2015/2017 και ορίζει το πλαίσιο των κανόνων που δικαιολογούν χωριστή ΦΚ από την έναρξη του ισχύοντος Ν. 4172/2013.
6. Χωριστές Δηλώσεις φυσικών προσώπων με ίδια φορολογική κατοικία
Από το φορολογικό έτος 2018, προαιρετικά, οι φορολογούμενοι έχουν δικαίωμα να υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση. Η πρόθεση αυτή δηλώνεται από έναν εκ των δύο συζύγων έως τις 28/2 το έτους υποβολής της δήλωσης στην Α.Α.Δ.Ε. και συγκεκριμένα στο σύνδεσμο:
https://www.aade.gr/polites/eisodima/gnostopoiese-choristes-delose
Η εφαρμογή κλείνει στις 28/2 κάθε έτους, δίνεται όμως το δικαίωμα στους φορολογούμενους που συνάπτουν γάμο μετά τις 28/2 κάθε έτους να δηλώνουν την πρόθεσή τους μέχρι τη λήξη της εμπρόθεσμης υποβολής φορολογίας εισοδήματος.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Η επιλογή είναι δεσμευτική ως προς το τρέχον φορολογικό έτος και ΔΕΝ ΑΝΑΚΑΛΕΙΤΑΙ
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ: Οι δύο σύζυγοι να έχουν ξεχωριστούς κωδικούς TAXIS-NET
Η χωριστή δήλωση συνεπάγεται:
- Έκδοση φορολογικής ενημερότητας στην περίπτωση που ο ένας σύζυγος έχει οφειλές στην εφορία και ο άλλος έχει να εισπράξει επιστροφή φόρου.
- Ζευγάρια τα οποία επιθυμούν να διατηρήσουν μυστικά τα εισοδήματά τους ή τους τόκους καταθέσεων ή την περιουσία τους εν γένει.
Σημείωση: Το εκκαθαριστικό σημείωμα επιμερίζει πλέον τον φόρο σε κάθε σύζυγο ξεχωριστά είτε στην κοινή δήλωση είτε στη χωριστή.
Διαφορές Κοινής & Χωριστής Φορολογικής Δήλωσης
| ΚΟΙΝΗ | ΧΩΡΙΣΤΗ | |
| Ελάχιστο ετήσιο Τεκμήριο Διαβίωσης | 2500/άτομο | 3000/άτομο |
| Κάλυψη τεκμηρίων | Οικογενειακό Εισόδημα | Ατομικό Εισόδημα |
| Ανάλωση Κεφαλαίου | Οικογενειακό Εισόδημα | Ατομικό Εισόδημα |
| Κάλυψη Δαπανών-Αφορολόγητο | Οικογενειακό Εισόδημα | Ατομικό Εισόδημα (μισθωτοί/συνταξιούχοι) |
1. Υπάλληλοι Διεθνών Οργανισμών (ΔΟ) – φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος
Γενική Θέση: Οι υπάλληλοι ΔΟ καλύπτονται από την απαλλαγή φόρου επί των εισοδημάτων που προέρχονται από την εργασία τους στον ΔΟ, αλλά υπόκεινται σε όλους τους άλλους κανόνες όπως οι λοιποί φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος (κλίμακες φορολογίας, ανά πηγή, ειδική εισφορά αλληλεγγύης για τα εισοδήματα εκτός των αμοιβών από τον ΔΟ, δαπάνες για αφορολόγητο, εκπτώσεις φόρου, κ.λπ.).
Εφόσον διαθέτουν ακίνητα/καταθέσεις εκτός Ελλάδος πρέπει να σημειώνουν τον κωδικό 029-030, εφόσον φιλοξενούν άλλα πρόσωπα τον κωδικό 007-008 κ.λπ.
Ως προς τις αμοιβές από τον ΔΟ, αυτές αναγράφονται στους αντίστοιχους κωδικούς 657-658 ώστε να μην φορολογηθούν και να μην υπολογισθεί επί αυτών η ειδική εισφορά αλληλεγγύης (βλ. ΠΟΛ 1014/2010). Η ειδική εισφορά αλληλεγγύης υπολογίζεται φυσικά, όπως αναφέρθηκε ήδη, για όποια άλλα εισοδήματα υπάρχουν εκτός των αμοιβών που προέρχονται από τον ΔΟ.
2. Εισοδήματα από Airbnb
Ισχύει ό,τι και για τους υπόλοιπους φορολογικούς κατοίκους Ελλάδος. Για λεπτομέρειες ως προς τη διαδικασία δηλώσεως του ακινήτου κ.λπ., δείτε το ν. 4446/2016 και δη το άρθρο 111.
3. Περιουσιολόγιο
Η υιοθέτηση των διατάξεων για το περιουσιολόγιο δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Συγκεκριμένα αναφορές στο περιουσιολόγιο υπάρχουν στα κατωτέρω:
- Άρθρο 83 του ν. 3842/2010 (αρχική νομοθετική πρόβλεψη, κάτοχοι ΑΦΜ γενικώς)
- Τροποποίηση με τον ν. 4141/2013 (ΦΕΚ Ελλάδας)
- Μνημονιακός νόμος 4336/2015
- Επιχειρησιακό σχέδιο ΑΑΔΕ (Μάρτιος 2019) δημιουργία ηλεκτρονικού περιουσιολογίου με βάση τη φιλοσοφία του πόθεν έσχες.
ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Το περιουσιολόγιο θα χρησιμοποιηθεί για τη φορολόγηση του Παγκόσμιου Εισοδήματος στη χώρα όπου ο φορολογούμενος έχει τη ΦΚ του, εν προκειμένω την Ελλάδα.
Να σημειωθεί ότι άρχισε η ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των Κρατών τόσο ως προς τους τραπεζικούς λογαριασμούς όσο και ως προς την ακίνητη περιουσία των φορολογουμένων. Είναι θέμα χρόνου να υπάρξει πλήρης καταγραφή στις αρμόδιες αρχές των Κρατών Μελών της ΕΕ, βάσει της κείμενης Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας.